• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
CARE Australia

CARE Australia

Supporting women. Defeating poverty.

Donate
  • Give now
    • Donate now
    • Lendwithcare
    • Leave a gift in your Will
    • Corporate donations
    • Emergencies
    • Buy a CAREgift
    • More ways to give
  • Get involved
    • Partner with us
    • Careers
    • Fundraise for CARE
    • Contact us
  • Our work
    • About us
    • Our focus
    • Where the money goes
    • Where we work
    • Disasters and emergencies
    • Health
    • Food and water
    • Education and livelihoods
    • Climate
  •  
     
     

Ho dezastre naturál sira ne’ebé mosu iha Timor-Leste, lideransa feto nian ajuda salva moris

by CARE Australia - August 18, 2022
Timor-Leste

Julmeira nu’udar membru Komisaun Jestaun Risku Dezastre Suku ne’ebé hetan suporta husi projetu Disaster READY (Dezastre PRONTU).

Mudansa klimátika kontribui maka’as ba eventu klimátiku ekstremu sira no dezastre naturál ne’ebé akontese bebeik. Enkuantu, iha sosiedade patriarkál sira, norma jéneru ne’ebé metin bele kria bareira boot ba feto sira nia lideransa no partisipasaun iha atividade redusaun risku dezastre no preparasaun ba emerjénsia. Iha Timor-Leste, Komisaun Jestaun Dezastre Suku (KJRDS) baibain lidera husi mane sira, no dalabarak membru komunidade mane sira hetan espetasaun atu foti desizaun konaba preparasaun no resposta ba emerjénsia. Ida ne’e bele rezulta feto sira nia nesesidade no prioridade sira la hetan konsiderasaun iha siklu planeamentu dezastre. Maibe ita bele muda kazu ida ne’e.

Projetu Disaster READY (Dezastre PRONTU) nu’udar komponente xave ida husi programa Australian Humanitarian Partnership (AHP), ne’ebé implementa husi CARE, Oxfam, Caritas Australia (CAN DO), World Vision, Plan International no organizasaun ema ho defisiénsia Ra’es Hadomi Timor Oan. Prioridade xave ida husi projetu ne’e mak atu asegura katak membru komunidade vulneravel sira iha área remota no rurál sira iha Timor-Leste prepara didi’ak ba dezastre naturál sira. CARE nia envolvimentu iha projetu ne’e foka liu ba hasa’e igualdade jéneru no hamenus violénsia bazeia ba jéneru liu husi asegura feto sira nia partisipasaun ativu iha redusaun risku dezastre no esforsu preparasaun. Julmira nia istória mak ezemplu ida ba ne’e.

Julmira nu’udar membru Komite Jestaun Risku Dezastre Suku iha munisipiu Viqueque. Hafoin partisipa iha formasaun konaba jestaun risku dezastre bazeia ba komunidade, igualdade jéneru no inkluzaun, no lideransa no empoderamentu feto nian, Julmira sai hanesan membru komunidade ida iha área ne’e ne’ebé hatudu ona valor ba inklui feto sira iha prosesu redusaun risku dezastre no preparasaun ba dezastre.

Nia fahe katak: “Nu’udar feto ida ha’u kontente atu envolve aan iha projetu ne’e tanba ne’e aumenta ona ha’u nia koñesimentu no konfiansa hodi lidera iha dezastre.”

Fó kbiit ba feto sira atu lidera iha área remota no rurál sira importante tebes, tanba komunidade sira ne’e dalabarak la iha meius atu asesu ba informasaun avizu sedu ne’ebé bele salva moris. “Antes projetu ne’e tama mai, ami nia komunidade ladún hatene konaba redusaun risku dezastre. Hanesan ezemplu ida, bainhira bee-sa’e iha mota Bebui, membru komunidade barak mak hetan impaktu tanba ami seidauk prepara ho di’ak no la hatene saida mak atu halo,” dehan Julmira.

“Ha’u nia knaar iha komisaun ne’e mak atu monitoriza nivel bee iha mota lokál, uza metru nivel bee ne’ebé pinta iha ponte nia riin, no depois fahe informasaun avizu sedu ba komunidade hodi fó konsellu konaba métodu preparasaun no protesaun sira. Aleinde ne’e, membru KJRDS sira hetan informasaun konaba atualizaun ba tempu husi Protesaun Sivil liuhusi mensajen no notísia iha televizaun. CARE ajuda ami atu pinta ponte ne’e no instala billboard ne’ebé hatudu saida mak atu halo antes no durante dezastre sira, no ha’u mós fó sai informasaun ne’e ba komunidade liuhusi anúnsiu ho toa.”

Esforsu preparasaun sira adapta ona hodi responde ba nesesidade feto, ema ho defisiénsia no ema idade sira nian, no ne’e mak buat ne’ebé membru KJRDS sira hetan formasaun atu sai espesialista ba. Husi koñesimentu ne’ebé nia hetan ona, Julmira bele ativamente ajuda ninia komunidade bainhira udan boot mai iha tinan ida ne’e ne’ebé mak fó impaktu maka’as ba komunidade sira iha Viqueque laran tomak. Obrigadu ba ninia avizu sedu, ema barak evakua ba fatin seguru sedu liu fali baibain, no mós asegura katak sasán uma-kain barak mak hetan salva.

“La’os deit ha’u hetan ona kapasidade no abilidade atu suporta ha’u nia komunidade husi akontesimentu ne’ebé bele ameasa moris, maibé ha’u bele haree valór pratiku husi feto sira nia partisipasaun iha atividade redusaun risku dezastre. Nu’udar feto, dalan ne’ebé ami buka atu rezolve problema mai husi inan nia instintu ne’ebé konsidera ema hotu-hotu nia nesesidade iha uma- laran. Ida ne’e hanesan mós bainhira ami ativu iha komunidade; ami asegura katak ema hotu nia nesesidade sei hetan konsiderasaun.”

Mai lee liu tan konaba CARE nia servisu iha Timor-Leste.

Sign up to our newsletter

Stay up to date with our news, programs and appeals.

Supporting women. Defeating poverty.

Supporting women. Defeating poverty.

Donate Now
  • Contact Us
  • Emergencies
  • Where the money goes
  • About us
  • Our history
  • Media
  • Jobs
  • Blog
  • Policies
  • Complaints

CARE Australia acknowledges the First Nations of the land on which we work, including the Ngunnawal and the Wurundjeri Woi Wurrung of the Eastern Kulin Nation. We respect and celebrate the sovereignty of the Traditional Owners of these lands and pay our respects to Elders past and present.

CARE Australia is a leading international aid organisation that works around the globe to save lives and defeat poverty.

Icon for Facebook Icon for Twitter Icon for Instagram Icon for YouTube Icon for LinkedIn

Privacy Policy | CARE Australia © 2025 Copyright. All rights reserved. ABN 46 003 380 890.

EVERY DROP COUNTS

Clean, safe water means so much more than something to drink. It means girls can go to school, women can work or rest during pregnancy, and families can live with dignity and health.

Please make your tax-deductible donation before 30 June.

Donate Now